Chiếc đồng hồ chronograph đeo tay đầu tiên trên thế giới – Longine13ZN huyền thoại.

Chiếc đồng hồ chronograph đeo tay đầu tiên trên thế giới – Longine13ZN huyền thoại.

Khi nói về bộ máy Chronograph cổ điển có rất nhiều, rất nhiều cái tên ngoài kia xứng đáng được ta nhắc tới. Đặc biệt là 13ZN sẽ là cái tên bạn không muốn bỏ lỡ.

PHZhou là một sinh viên tại học viện Công nghệ Massachusetts, anh học khoa kinh tế và khoa học máy tính. Ông là một người đam mê đồng hồ cổ điển – đặc biệt là đồng hồ bấm giờ từ đầu thế kỷ thứ 20.

Khi nói về các bộ máy bấm giờ cổ điển, có rất nhiều cái tên khiến chúng ta chú ý như từ Valjoux 72 tương đối phổ biến được cung cấp cho Rolex Daytona đến Galler Multichron 12, cho đến caliber 13-130 cực hiếm và phức tạp nằm trong Patek 1518 Chronograph Perpetual calendar.

Cả 2 bộ máy chúng tôi vừa đề cập đều là máy “in-house” vì Calibre 13-130 cuối cùng vẫn dựa trên Valjoux. Trên thực tế số lượng các công ty sản xuất cả đồng hồ và bộ máy rất ít.

Nhận ra điều đó và thấy cả một thị trường tiềm năng chưa khai thác, năm 1936 Longines bắt đầu sản xuất một trong những bộ máy Chronograph tiên tiến về công nghệ tại thời điểm đó – Calibre 13ZN. Trên thực tế 13ZN không phải là bộ máy Chronograph đầu tiên, trước nó là người tiền nhiệm 13,33Z nhưng 13ZN là bộ máy bấm giờ đầu tiên được trang bị chức năng flyback hoặc r etour-en-vol. 13Zn có 17 chân kính đường ính 29,8mm và chiều cao 6,05mm, tần số dai động 18000 VPH và được trang bị sợi tóc Breguet.

Nói qua một chút về chức năng fly back, hãy tưởng tượng bạn cần đo thời gian 2 sự kiện liên tiếp một cách thật chính xác. VD: Một phi công cần bay về hướng bắc trong đúng 30s, sau đó lại bay về hướng đông sau 20s tiếp theo. Trong các đồng hồ bấm giờ thời điểm đó người ta sẽ phải bấm Start – stop – reset 2 lần liên tiếp và nó có thể làm mất độ chính xác của phép đo. Một phát minh của Breitlng vào giữa những năm 1920 đã cho phép tách cơ chế start / stop và reset thành 2 nút, nhưng điều đó cũng không giải quyết vấn đề. Nhưng trong 13ZN một lần nhấn nút ở góc 4h là đủ.

Bên cạnh bộ máy, 13ZN còn có rất nhiều loại vỏ và mặt số, đó cũng là một trong các lý do các nhà sưu tập phát điên lên vì chiếc đồng hồ này. Chúng được bọc trong cả thép và vàng, với các size từ 34mm đến 38mm, không tính núm. Các vỏ bằng vàng có 2 mặt sau 14k hoặc 18k với mặt sau ốp lưng, từ bản lề cong đến vấu thẳng, tất cả đều được kết  nối với mặt số tuyệt đẹp. Các vị dụ trên cho thấy sự tinh tế của thiết kế mặt số đi kèm với bộ máy này.

13ZN đầu tiên được gọi là “transitional 13ZN” và đi kèm với monopushers hoặc được gắn với mặt số men. Chúng được sản xuất năm 1936 đến 1939, và là một trong những phiên bản 13ZN hiếm nhất trên toàn thế giới. Chúng là sự chuyển tiếp giữa 13,33Z với 13ZN. Phiên bản 13ZN này chỉ chỉ có một bộ đẩy duy nhất, không có chức năng fly back và do đó hoạt động như 13,33Z.

13ZN thú vị nhất nằm trong vỏ thép không thấm nước, kết hợp với vỏ 3 hoặc 6 rãnh được gọi là “tre tacche” hoặc “sei tacche” trong tiếng Ý. Đây không phải là mẫu đồng hồ giá rẻ kể cả là hang xách tay (có giá 125$ vào những năm 1940).

Một 13ZN hàng used trong tình trạng tốt có giá từ 8000 – 10000$, với size càng lớn thì giá càng cao. Một mẫu 13ZN ref 23086 tình trạng tốt, bằng thép có thể có giá ít nhất từ 50.000 $ đến 60.000$.

Hơi lạc đề một chút nhưng tôi muốn đề cập đến 2 nguyên mẫu thú vị được tao ra bởi Longines trong quá trình phát triển cơ chế  flyback. Trong khi 13ZN chính thức là cơ chế flyback đầu tiên thì có ít nhất 2 nguyên mẫu của cơ chế flyback trước đó. Cái đầu tiên dựa trên cỡ nòng 13,33Z và cái thứ 2 gọi là caliber 15’ dựa trên cơ chế Valjoux 22 GH.

2 ví dụ trên là 2 bộ máy 13,33Z được trang bị chức năng flyback. Đây có thể là các nguyên mẫu được phát triển trước khi sản xuất 13ZN nhưng có vẻ như 1 số mẫu đã được phân phối cho các nhà bán lẻ khác nhau.

Valjoux 22GH thì thú vị hơn. Longines sử dụng Valjoux ebauches từ những năm 1970, tại thời điểm đó họ bắt đầu sử dụng Valjoux ebauches vì chúng tương đối rẻ so với các máy “in-house”. Hầu hết các bộ máy Valjoux này là monopushers, tương tự như 13,33Z về chức năng.

Nhưng thật đáng ngạc nhiên, về mặt kỹ thuật, tiêu đề của cơ chế bấm giờ flyback đầu tiên phải thuộc về Valjoux 22GH đã được sửa đổi thay vì 13ZN. Đây là một chủ đề hấp dẫn có lẽ tôi sẽ viết riêng một bài về vấn đề này.

Chi phí để sản xuất bộ máy 13ZN rất cao, đặc biệt là khi so sánh với các ebauches mà các thương hiệu lớn khác có. Trong thời gian này, Longines đã đầu tư rất nhiều vào một nghiên cứu và phát triển khác để sản xuất một phiên bản 13ZN ít tốn kém hơn, nhưng vẫn giữ lại chức năng flyback. Sau khi sản xuất 13ZN trong khoảng 11 năm, 30CH được giới thiệu vào năm 1947.

24KARA tự hào là đối tác lâu năm của ông lớn đồng hồ Thụy Sỹ Longines và hiện tại đang có rất nhiều mẫu Longines cực hiếm và có rất nhiều ưu đãi, click vào đây để xem chi tiết.